Dy muaj nga lufta në Ukrainë, Rusia ende po lufton për të arritur qëllimet e saj. Përpjekjet e saj për të marrë apo edhe për të rrethuar Kievin dhe Odesën kanë dështuar. Tani ajo po ripërqendron përpjekjet e saj në rrethimin e forcave ukrainase rreth rajonit Donbas në Ukrainën lindore. Por rënia në rritje po kërcënon aftësinë e saj për të arritur edhe këtë qëllim dytësor. Ndërsa lufta hyn në fazën e saj të ardhshme, kush e ka dorën e sipërme?
Një nga aspektet befasuese të kësaj lufte ka qenë shkalla në të cilën strategjia e Rusisë përkeqësoi dobësitë e forcave të saj të armatosura, ndërkohë që nuk arriti të maksimizonte forcat e tyre. Rusia zgjodhi të ndiqte shumë objektiva nga shumë akse përparimi. Kjo përkeqësoi problemet e saj logjistike dhe do të thoshte se Rusia nuk mund të grumbullonte fuqi të mjaftueshme luftarake për të arritur shumë nga objektivat e saj fillestarë, duke përfshirë rrethimin e kryeqytetit ukrainas. Sikur Rusia të kishte zgjedhur t’i përqendronte përpjekjet e saj në forcat ukrainase në Donbas në fillim, lufta mund të kishte shkuar ndryshe.
Përqendrimi i ri i Rusisë në Ukrainën juglindore duhet të luajë me forcat e saj dhe të përmirësojë disa nga këto probleme. Terreni në Donbas, me më pak zona të mëdha urbane, është më i përshtatshëm për një ofensivë, duke i lejuar ushtrisë ruse të përdorë më mirë avantazhet e saj në armaturë dhe artileri. Vendimi i raportuar për të emëruar Aleksandër Dvornikov, një gjeneral ushtrie, si komandant i përgjithshëm i operacionit duhet të përmirësojë bashkërendimin dhe të zgjidhë problemet me unitetin e komandës. Kapja e mundshme e afërt e Mariupolit do të çlirojë gjithashtu forca shtesë.
Por a është tepër vonë për Rusinë? Në fund të fundit, kjo do të varet nga cila anë është më e prekur nga gërryerja. Dihet relativisht pak për shkallën e humbjeve në Ukrainë. Ajo që është e qartë është se Rusia ka humbur një sasi të madhe pajisjesh, duke përfshirë helikopterë dhe tanke. Nga gjashtë batalionet në dy regjimentet e tankeve të Divizionit të 4-të të Tankeve Ruse, tanket T-80U me vlerë të dy batalioneve janë shkatërruar ose kapur (më shumë se 62 në total).
Humbjet e personelit rus janë një problem edhe më i madh. Një zyrtar i NATO-s tha shifrën deri në 40,000 të vrarë, të plagosur dhe të kapur një muaj më parë. Forca fillestare pushtuese e Rusisë prej rreth 125 grupesh taktike batalioni (BTG) shtoi në më pak se 100,000 trupa në total. E rëndësishmja, jo të gjitha ato ishin forca luftarake. Kjo shifër përfshin ata që janë përgjegjës për mbrojtjen ajrore, luftën elektronike dhe funksione të tjera mbështetëse.
Krahasuar me ushtritë e shumë anëtarëve të NATO-s, forcat tokësore ruse kanë një raport më të lartë të artilerisë dhe armëve të tjera mbështetëse me ato që njihen si njësi manovrimi, të tilla si tanke dhe njësi pushkë të motorizuara. Njësitë e manovrimit, si dhe forcat elitare spetsnaz (forcat speciale) dhe forcat ajrore, do të jenë jetike për një ofensivë të re në Donbas. Por këto janë pikërisht ato që kanë marrë barrën e viktimave ruse. Mungesa e këmbësorisë së lehtë të Rusisë ka qenë një dobësi e qartë dhe ka indikacione se shumë BTG ruse pushtuan Ukrainën vetëm me forcë të pjesshme.
Tani ka mbetur pak në rezervë. Rusia angazhoi 75% të BTG-ve të saj të gatishmërisë së përhershme – ato të pajisura me ushtarë dhe oficerë profesionistë – në pushtim. Kjo tashmë i shtriu forcat e saj, me një pjesë të konsiderueshme të njësive të dislokuara nga të pesë rrethet e saj ushtarake, si dhe trupat e gardës kombëtare dhe madje edhe rekrutët.
Fakti që Rusia ka zgjedhur të dërgojë më shumë njësi, ndoshta më shumë se dhjetë BTG, që kur filloi lufta nga garnizonet kritike si Kaliningrad, Taxhikistani dhe rajoni separatist i Osetisë së Jugut në Gjeorgji, nënvizon shtrirjen e problemeve të saj. Ushtria ruse tashmë është e përgatitur keq për të përballuar një krizë tjetër – si trazirat në Kazakistan në janar – për sa kohë që shumica e njësive të saj tokësore të gatishmërisë së përhershme dhe forcave të reagimit të shpejtë janë të përkushtuara ndaj Ukrainës. Nëse nuk mobilizon rekrutët – gjë që ndoshta do të kërkonte riformulimin e “operacionit ushtarak special” si një luftë – Rusia do të luftojë për të gjeneruar forca shtesë tokësore.
Çfarë do të thotë kjo për betejat e ardhshme në Donbas? Një forcë sulmuese zakonisht kërkon një avantazh numerik tre-me-një ndaj mbrojtësit, nëse jo më shumë. Kjo shkallë epërsie është tani ndoshta përtej Rusisë, me përjashtim të nivelit taktik në disa vende. Me siguri do të përpiqet ta kompensojë këtë mungesë të fuqisë punëtore në njësitë e manovrimit me sulme ajrore dhe artileri. Rusia gjithashtu mund të mbështetet më shumë në forcat e milicisë më pak të trajnuar mirë nga Donetsk dhe Luhansk. Por kjo nuk është një recetë për një përparim të shpejtë dhe ushtria ukrainase ka treguar se është e aftë, krijuese dhe e udhëhequr mirë. Më shumë gjasa, çdo përparim rus do të jetë i ngadaltë dhe i kushtueshëm.
Rusia përballet edhe me probleme të tjera. Objektivat e tij janë të dukshëm, duke i hequr elementin e befasisë. Kjo do të thotë se Ukraina ka mundësinë t’i prishë ato plane dhe mund të marrë iniciativën. Kjo mund të përfshijë ndërprerjen e linjave ruse të furnizimit, ndoshta duke shkatërruar urat dhe rrugët dhe duke detyruar njësitë ruse të kalojnë nëpër fusha me baltë, ose sulme dhe bastisje në krahët e forcave ruse rreth Khersonit dhe Kharkiv-it – ose edhe sulme shtesë në territorin rus, si p.sh. Sulmi me helikopter në depon e naftës në Belgorod më 1 prill. Kyiv ka një nxitje për të parandaluar Rusinë që të diktojë kushtet e luftës duke e lejuar atë të fokusohet në rajonin e Donbasit.
Avantazhi i Ukrainës është se ajo gëzon ato që quhen linja të brendshme, duke e lejuar atë të lëvizë forcat dhe furnizimet mbi territorin e saj më shpejt se sa mundet Rusia. Ajo gjithashtu ka mobilizuar njësitë e saj të mbrojtjes territoriale, të cilat tashmë kanë fituar përvojë luftarake. Ndërkohë, Rusia, e cila ka dështuar të degradojë mbrojtjen ajrore të Ukrainës ose të eliminojë forcën e saj ajrore, ende po përpiqet të ndalojë përforcimet dhe furnizimet ukrainase – një detyrë që ishte thelbësore për ofensivën e suksesshme tokësore të Azerbajxhanit në luftën e tij në Nagorno-Karabakh në vitin 2020. Në të vërtetë, Kërcënimi i krijuar nga mbrojtja ajrore e Ukrainës po kufizon efektivitetin e sulmeve ajrore ruse në rajonin e Donbasit, duke i detyruar helikopterët rusë të lëshojnë raketat e tyre në rreze më të gjata me më pak saktësi.
Për sa kohë që Ukraina mund të parandalojë Rusinë që të rrethojë një pjesë të madhe të forcave të saj, sukseset taktike ose operacionale ruse ndoshta do të dështojnë të shtojnë përfitimet strategjike. Ukraina mund të përballojë të tregtojë hapësirën me kohën, duke u tërhequr në terrene më të mbrojtura, apo edhe qytete, nëse është e nevojshme. Nëse Ukraina humbet territorin, por megjithatë mund t’i shkaktojë humbje më të mëdha Rusisë sesa mban, ky mund të konsiderohet një sukses. Rusia, në fund të fundit, ka nevojë për forca të mjaftueshme jo vetëm për të kryer një ofensivë, por edhe për të mbajtur terren dhe për të rrotulluar njësitë jashtë vijave të frontit për rimëkëmbje. Shkelja e vazhdueshme mund ta bëjë këtë të paqëndrueshme.
Për sa kohë që lufta vazhdon, do të ketë një mbështetje të brendshme për të në Rusi. Por sapo të përfundojë përfundimisht, qytetarët rusë do të peshojnë kostot dhe përfitimet e tij, dhe shumë do të pyesin nëse zgjerimi i kontrollit rus mbi Ukrainën juglindore ia vlente humbjet e rënda ushtarake dhe izolimin ndërkombëtar. Vlerësimet e miratimit të Vladimir Putin, presidentit të Rusisë, do të vuajnë. Prandaj, për sa kohë zoti Putin beson se forcat e tij të armatosura kanë një shans për të avancuar, duke përmirësuar kështu dorën e Rusisë në negociatat diplomatike, ai ka një nxitje për të vazhduar këtë luftë. Megjithatë, shkalla e problemeve të fuqisë punëtore të forcave tokësore ruse së bashku me konsumimin e lartë sugjeron që ofensiva e Rusisë në Donbas ka të ngjarë të arrijë vetëm një sukses të pjesshëm.
The Economist
