A mund të bëhet realitet fantashkenca?
Në filmin e njohur “Eternal Sunshine of the Spotless Mind” të vitit 2004, personazhi i Jim Carrey nënshkruan për një procedure që i mundëson të harrojë lidhjen e tij të dhimbshme. Kjo ide shndërrohet në një realitet gjithnjë e më të mundshëm në epokën moderne, kur teknologjia dhe shkenca po përparojnë me hapa të shpejtë.
Ndërsa 20 vite më parë kjo mund të dukej si një ëndërr e largët, progresi në fushën e neuroshkencës ka sjellë një mori mundësish për të manipuluar kujtesën tonë. Sipas Dr. Jonathan Rasouli, një neurokirurg në Spitalin Universitar të Northwell Staten Island, ekzistojnë disa metoda që ndihmojnë në “zhbërjen” e kujtimeve traumatike, sidomos për ata që vuajnë nga depresioni dhe PTSD (çrregullimi i stresit post-traumatik).
Një nga metodat më të njohura është Terapia nga Stimuli Magnetik Transkranial (TMS). “TMS është si kabllot me valë për trurin tuaj – por shumë më i saktë,” shpjegon Rasouli. Kjo procedurë joinvazive përdor fusha magnetike për të stimuluar pjesë specifike të trurit, veçanërisht ato që janë të përfshira në rregullimin e humorit.
Pacientët vendosin një spirale magnetike në kokë, e cila dërgon pulse në zona të veçanta të trurit. Përveç trajtimit të depresionit rezistent ndaj terapi, studimet janë duke eksploruar se si TMS mund të ndihmojë në modifikimin e kujtimeve dhe përpunimin emocional.
Një tjetër metodë që po shqyrtohet është Stimulimi Deep Brain (DBS). Kjo procedurë aktualisht përdoret për trajtimin e disa sëmundjeve si Parkinsoni, distonia e muskujve, epilepsia, OCD dhe depresioni i rëndë. Në këtë rast, elektroda të vogla implantohen në zona të caktuara të trurit, dërgojnë impulse elektrike për të ndikuar në humorin e pacientëve.
Studiuesit kanë nisur të shqyrtojnë gjithashtu ndikimin e DBS në kujtesën emocionale. “Disa studime sugjerojnë se kjo metodë mund të ndikojë në kujtesën emocionale dhe madje të zvogëlojë kujtimet traumatike, por akoma është shumë herët për të bërë konkluzione të forta,” thotë Rasouli.
Përveç këtyre metodave, një tjetër zbulim i rëndësishëm është ai i medikamentit Propranolol, i cili zakonisht përdoret për të trajtuar presionin e lartë të gjakut. Kjo substancë ka treguar potencial për të zvogëluar intensitetin emocional të kujtimeve të dhimbshme. “Ky medikament mund të konsiderohet si analogu më i afërt i konceptit të fshirjes së kujtesës nga “Eternal Sunshine”, por jo në kuptimin e vërtetë të fshirjes,” shpjegon ai.
Një zakon i përdorur është që Propranolol mund të ndihmojë individët të përballen me përvojat e tyre të dhimbshme, duke u bërë ato më pak të padurueshme. Kjo krijon një mundësi për ata që e përjetojnë dhimbjen e thellë të kujtimeve për të rifilluar jetën e tyre pa peshën e rëndë që ato sjellin.
Megjithëse këto metoda tregojnë premtime të mëdha, është e rëndësishme të theksohet se ato janë ende në fazat e hershme të testimit. Sa më shumë të avancohen studimet dhe kërkimet, aq më shumë do të kuptojmë rreth mekanizmave të kujtesës dhe mënyrave për të lehtësuar vuajtjet tona psikologjike. Një gjë është e qartë: teknologjia dhe shkenca mund të ofrojnë shpresë për ata që përballen me kujtime të dhimbshme, dhe ndihma është përmirësuar si kurrë më parë.
