Në bazë të ligjit që rregullon punën e ndërmarrjeve publike në Maqedoni, këshillat drejtues të cilët përbëhen nga 5 deri në 15 anëtarë, shërbejnë si mekanizëm kontrollues për menaxhimin e financave nga ana e drejtuesve ë institucioneve përkatëse.
Nga arka e shtetit brenda katër vjetësh sa është mandati i anëtarëve të këshillave drejtues për honorarë ndahen më shumë se tre milionë euro për të kontrolluar punën e menaxhmentit të institucioneve shtetërore.
Por, ekspertët duke komentuar informacionet e fundit se drejtuesit e institucioneve shtetërore vetëm për një drekë kanë shpenzuar më shumë se 40 mijë denarë ose rreth 650 euro, duke porositur ushqime të posaçme,mish dreri etj, thonë se këshillat drejtues është më se e qartë se janë vënë në shërbim të pushtetit dhe jo kontrollit të punës së drejtuesve të institucioneve.
Temellko Ristevski, ekspert i Administratës Publike, për Radion Evropa e Lirë thotë se qeveria e re duhet me shumë seriozitet t’i qaset përzgjedhjes së kuadrove që do t’i emërojë për anëtarë të këshillave drejtues, ngase kontrolli dhe transparenca është boshti kryesor që i bën funksionale ndërmarrjet publike si institucione që duhet të jenë në shërbim të qytetarëve.
“Anëtarët e këshillave drejtues. me përjashtime të vogla më tepër do të thosha se u shndërruan në një instrument që shërbente në duart r strukturave udhëheqëse për të krijuar komoditet të pasurimit për struktura të caktuara në pushtet, sesa si instrument i qytetarëve për të kontrolluar punën e drejtuesve të instituteve publike, të cilat menaxhohen me mjete nga taksapaguesit”.
“Vlerësoj se kjo praktikë duhet të ndalet. Përfundimisht, ndërmarrjet publike duhet të jenë në shërbim të qytetarëve, por kjo do të arrihet nëse krijohen mekanizma funksionalë të kontrollit institucioneve publike”, thekson Ristevski, ligjërues në Fakultetin e Administratës Publike në Shkup.
Njohësit e çështjeve politike thonë se ndërgjegjësimi i strukturave politike për të menaxhuar me ndershmëri mjetet e shtetit, do të arrihet vetëm në atë rast se krijohen kushte për sundimin e drejtësisë, përkatësisht të gjithë ata që kanë shpërdorur detyrën zyrtare, do të përgjigjen para drejtësisë.
Ali Pajaziti, nga universiteti i Evropës Juglindore në Tetovë, për Radion Evropa e Lirë thekson se qytetarët së fundmi gjithnjë e më zëshëm kritikojnë veprimet e pandërgjegjshme të politikanëve, veçanërisht nëpërmjet rrjeteve sociale.
Pajaziti thekson se sytë e qytetarët janë drejtuar në sistemin e drejtësisë .
“Mediat e pakontrolluara nga pushteti janë në masë të duhur kritike ndaj gabimeve që bëjnë politikanët dhe drejtuesit e institucioneve, duke nxjerrë në shesh të palarat e tyre, të cilat qytetari i rëndomë diku i regjistron, dhe gjatë zgjedhjeve, ai edhe shpërblen dhe ndëshkon”.
“Normalisht se vetëdija politike te ne, nuk është sikurse ajo në vendet perëndimore, pra nevojitet një evoluim i ndërgjegjësimit që të kemi një popullatë më të vetëdijshme nga ajo që është tani”, thekson sociologu Pajaziti.
Ndryshe, Qeveria e Maqedonisë gjatë ditëve të fundit ka marrë vendimin për shkarkimin e Këshillave Drejtues të qindra institucioneve, përkatësisht shkarkimin e mbi 2 mijë anëtarëve të këshillave drejtues .
Në njoftimin e Qeverisë për media theksohet se: “me qëllim të parandalimit të dëmtimit të mëtutjeshëm të Buxhetit me sjelljen e papërgjegjshme të një pjese të anëtarëve të këshillave drejtues dhe mbikëqyrës në ndërmarrjet publike, për të cilët ekzistojnë informacione se kanë firmosur marrëveshje të dëmshme menaxheriale dhe se në pozita menaxheriale kanë emëruar njerëz me honorarë astronomikë, është marrë vendimi për shkarkimin e anëtarëve në të gjithë këshillat drejtues dhe mbikëqyrës të ndërmarrjeve publike, entet publike shëndetësore, entet publike për punë sociale, agjenci dhe persona të tjerë juridik”.
Menjëherë pas kësaj, ka reaguar VMRO DPMNE-ja, e cila drejtohet nga ish -kryeministri Nikolla Gruevski, duke e cilësuar këtë veprim të qeverisë për të ndryshua këshillat drejtues pa u skaduar mandati si ndërhyje të politikës në punën e institucioneve të shtetit.
