Më 23 shkurt 1848, populli shqiptar nisi një kapitull të ri me publikimin e numrit të parë të gazetës “L’albanese d’Italia” (Shqiptari i Italisë).
Kjo gazetë luajti një rol të jashtëzakonshëm në mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve, duke paraqitur fakte dhe argumente historike që ndihmuan në formimin e një opinioni të favorshëm për Shqipërinë në Itali dhe më gjerë. Në një kohë kur shqiptarët vazhdonin të përballeshin me sfida dhe pengesa në identitetin e tyre kombëtar, “L’albanese d’Italia” u bë zëri i rrallë që artikuloi shqetësimet dhe aspiratat e tyre.
Në krye të këtij projekti të rëndësishëm ndodhej figura e Jeronim De Radës, një rilindës i shquar i kohës, i cili me penë dhe mendje të mprehtë, ndihmoi në formësimin e identitetit shqiptar në diasporë. De Rada duket se e kuptonte rëndësinë e mediave si një platformë për shprehjen e ideve dhe mendimeve, dhe e përdori këtë gazetë për të arritur një audiencë të gjerë.
Muzeu Historik Kombëtar e nderon këtë ngjarje të rëndësishme duke theksuar se shtypi i asaj kohe dha një kontribut të vyer në fushën sociale, kulturore dhe politike gjatë Rilindjes Kombëtare shqiptare. Kjo periudhë shënon një rritje të ndjeshme të ndërgjegjësimit kombëtar, dhe gazeta shërbeu si një urë lidhëse për shqiptarët që jetonin në troje të ndryshme, por që ndanin të njëjtën kulturë dhe histori.
Shtypi arbëresh, i lindur si një nevojë e domosdoshme për ekspresionin dhe ekzistencën kombëtare, ishte rezultat i migrimeve masive që kishin ndodhur nga territorët shqiptare drejt Italisë gjatë shekullit të XV. Këto migrime, veçanërisht pas vdekjes së Skënderbeut, çuan në krijimin e një komuniteti të fuqishëm arbëresh që kërkonte të mbante gjallë identitetin e tij.
“L’albanese d’Italia” nuk ishte thjesht një portal informacioni; ajo ishte një mënyrë për të ndihmuar në formimin e opinionit publik të komunitetit arbëresh në Itali. Ajo ofronte lajme dhe ngjarje nga Shqipëria dhe vendet e Ballkanit, duke e bërë atë një burim të rëndësishëm informacioni për ata që jetonin larg atdheut.
Jeronim De Rada, si një shkrimtar arbëresh dhe publicist, vuri themelet e shtypit kombëtar shqiptar, dhe kjo gazetë shënon hapin e parë në këtë drejtim. Pas saj, u botuan edhe një seri titujsh të tjerë të njohur dhe të rëndësishëm për epokën, duke kontribuar në krijimin e një tradite të fortë të shtypit në Shqipëri.
Gazeta shërbeu si një tribunë e fuqishme për të përçuar mesazhe politike, sociale dhe kulturore, jo vetëm në gjuhën italiane, por gjithashtu duke inkorporuar elemente të arbërishtes. Këto përpjekje e ndihmuan komunitetin arbëresh të ndjehej i përfshirë dhe i njohur, çka ishte thelbësore për ruajtjen e identitetit të tyre në një vend të huaj.
Në përfundim, “L’albanese d’Italia” përbën një thelb të rëndësishëm në historinë e medias shqiptare dhe mbetet një simbol i angazhimit për të drejtat dhe identitetin shqiptar. Ky publikim i parë jo vetëm që kontribuoi në edukimin dhe informimin e lexuesve, por gjithashtu ndihmoi në forcimin e lidhjeve kulturore mes shqiptarëve që jetonin në Itali dhe atyre në atdhe.
