Ish-ambasadori i SHBA-së në Bullgari dhe oficeri i inteligjencës ushtarake, njëherësh ish-asistent i sekretarit të përgjithshëm të NATO-s, James W. Pardew, në një shkrim për “The Hill”, ka hedhur një vështrim mbi politikat e presidentit Donald Trump karshi Kosovës dhe rrëzimit të Qeverisë Kurti në kohën e pandemisë me koronavirus.
“Cili interes i mundshëm amerikan i shërbehet diplomacisë së vazhdueshme të administratës Donald Trump që po destabilizon Kosovën, një vend i vogël dhe i prekshëm i Ballkanit pro-amerikan, gjatë një pandemie globale shëndetësore? Dhe pse do ta bënte këtë ekipi i Trump kur SHBA ndaloi Serbinë – me forcë – nga kryerja e gjenocidit në Kosovë në 1999?”, kjo është pyetja që ai shtron në fillim të opinionit të tij.
Kjo është veçanërisht bezdisëse pasi SHBA ishte lojtari kryesor në fitimin e pavarësisë për Kosovën dhe pasi Kosova ka qen ë vendi më pro-amerikan në Evropë pas pavarësisë. E megjithatë, diplomacia e vazhdueshme amerikane sot favorizon Serbinë, aleatin më të afërt të Rusisë në rajon, shkruan ish-diplomati amerikan.
Ai përkujton se i dërguari i Trump, Richard Grenell, ka ngacmuar Kosovën në pranimin e kërkesave serbe, si pjesë e një “negocimi” për të normalizuar marrëdhëniet midis dy vendeve.
Grenell udhëheq përpjekjen e tanishme diplomatike të SHBA në Kosovë; ai mban gjithashtu postet e ambasadorit të SHBA-së në Gjermani dhe ushtrues i detyrës së Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare. Kjo është një gamë absurde detyrash për dikë me përvojë të kufizuar diplomatike dhe asnjë në inteligjencë, shkruan Pardew.
Grenell raportohet se ishte një fatkeqësi si ambasador në Gjermani, nëse standardi është një marrëdhënie bashkëpunuese me ndoshta aleatin më të rëndësishëm demokratik të Amerikës në Evropë. Zyrtarët gjermanë nuk mund të presin që Grenell të vazhdojë më tej.
Ambasadorja amerikane në OKB Susan Rice e quajti Grenell “një nga njerëzit më të këqij, të pandershëm që ka hasur ndonjëherë.”
Serbia sot udhëhiqet nga presidenti Aleksandar Vuçiq, një nacionalist serb që po përdor urrejtjen etnike si një mjet politik për të fituar mbështetjen politike lokale – ashtu siç bëri Sllobodan Millosheviq në vitet 1990. Sot, liderët serbë në Beograd vazhdojnë të nxisin ndarjen dhe armiqësinë në Bosnje dhe Kosovë. Vladimir Putin është i lumtur që ndihmon Beogradin në çdo gjë që minon unitetin e Evropës Perëndimore dhe Shteteve të Bashkuara, shkruan më tej ish-ambasadori amerikan.
Ajo që Trump dhe Grenell janë duke bërë tani në Kosovë, shkëputet nga politikat e suksesshme amerikane në rajon në mënyra themelore.
Për më tepër, ish-ambasadori Pardews përkujton se një parim amerikan që solli paqe në rajon deri në vitin 2008 ish te koncepti që kufijtë ishin të paprekur dhe se zgjidhjet politike duhet të gjenden brenda kufijve të vendeve të prekura. Marrëveshja e Ohrit që parandaloi luftën në Maqedoni thotë qartë se “nuk ka zgjidhje territoriale për çështje etnike.” Të drejtat, jo territori, janë zgjidhja për këto probleme.
Udhëheqja amerikane e një koalicioni të fortë partnerësh ndërkombëtarë përdorën diplomaci dhe forcë ushtarake të fortë për t’i dhënë fund gjenocidit serb në Bosnjë, për të ndaluar një katastrofë tjetër brutale humanitare në Kosovë dhe për të parandaluar një luftë civile në Maqedoni nga 1995 deri në 2008 pasi ish-Jugosllavia u shpërbë. Përpjekja e udhëhequr nga amerikanët në ish-Jugosllavi ishte një sukses i madh i politikës së jashtme për SHBA në periudhën e hershme pas-sovjetike, shkruan Pardew.
Ai përkujton se sot Kosova është një vend sovran demokratik, i njohur nga 97 shtete, por Serbia ka përdorur ndik imin e saj për të bllokuar anëtarësimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara dhe institucionet e tjera ndërkombëtare. Si reagim, Kosova vendosi një tarifë 100 për qind për mallrat serbe që hyjnë në vend dhe Grenell është duke e shtyrë Kosovën të eliminojë tarifat për të lëvizur negociatat e ngecura.
Meqenëse sanksionet dhe tarifat ndërkombëtare janë politikë e favorizuar e administratës Trump, kundërshtimi i këtij të fundit ndaj tarifave të ligjshme të Kosovës si levë ndërkombëtare, është përtej ironisë, konsideron ish-ambasadori amerikan.
Për të bërë presion ndaj Prishtinës për të hequr embargon, SHBA pezulloi ndihmën për Kosovën. Disa zyrtarë në Uashington madje ngritën mundësinë e heqjes së kontingjentit të vogël të trupave amerikane në Kosovë që kanë qenë thelbësore për sigurinë e Ballkanit që nga 1999. Ky ishte një faktor kryesor që bëri që qeveria e Kosovës e kryeministrit Albin Kurti të binte si virusi COVID-19 përhapur në rajon. Kosova sundohet tani nga një qeveri e dobët kujdestare.
Grenell duket se preferon qëndrimin e politikanit kosovar për një kohë të gjatë dhe presidentit aktual Hashim Thaçi, i cili ka favorizuar një marrëveshje me Beogradin, madje edhe ai që përfshinte një shkëmbim territoresh midis Kosovës dhe Serbisë.
“Unë e këshillova Thaçin në një bisedë personale në Uashington mbi një vit më parë se marrëveshja për shkëmbimin e territoreve ishte një mashtrim serb që nuk do të çojë askund, dhe se ai nuk mund t’i besonte administratës Trump në asnjë negociatë me Beogradin. Ai ka injoruar këshillat”, shkruan Pardew.
Shumë pyetje rrethojnë misionin Grenell në Kosovë. Pse dikush me përvojë kaq të kufizuar dhe me një portofol kaq të rëndësishëm kombëtar do të angazhohej në negociata midis dy kundërshtarëve të dobët të Ballkanit? Pse Grenell po merr një qëndrim pro-serb në bisedime? Pse SHBA po destabilizon një vend pro-amerikan në një kohë kaq të ndjeshme?
Si një entuziast i angazhuar, luftarak i Trump, Grenell thjesht mund të jetë i dëshpëruar për të kënaqur shefin.
Por unë dyshoj se ekziston diçka më shqetësuese, veçanërisht pasi unë mbetem thellësisht i dyshimtë për marrëdhëniet e Trump me Vladimir Putin. Unë dyshoj – pa prova – që Putini i paraqiti Trump-it pikëpamjet e tij pro-serbe, theksoi se shqiptarët janë myslimanë dhe më pas i kërkuan Trump ndihmë në negociata.
Ashtu si me emërimet e tjera të konceptuara keq, Trump bëri shërbëtorin e tij besnik, Grenellin agresiv dhe antagonist, njeriun kryesor në Kosovë. Kjo do të ishte një dhuratë e lehtë për Putinin që kënaqet të shkaktojë telashe – të çfarëdo lloji – në Evropë, transmeton KosovaPress.
Të kesh diplomaci të frymëzuar nga Trump i angazhuar në ish-Jugosllavi është si të luash një lojë dy-vjeçar e me një qiri të ndezur në sharrë.
Misioni i Grenellit në Kosovë rrezikon paqëndrueshmërinë në Ballkan dhe nuk i shërben interesit kombëtar amerikan. Politika e tanishme e SHBA-së për Kosovën është paaftësia diplomatike në minimum, ndoshta-ndoshta keqpërdorim.
Ndërsa COVID-19 tërhiqet nëpër Shtetet e Bashkuara dhe Evropë, Grenell nuk duhet të jetë zhurmshëm në Ballkan, ku atij i mungojnë njohuritë, përvoja dhe aftësia diplomatike për të përmirësuar situatën, shkruan më tej në opinionin e tij ish-ambasadori Pardews.
Ai kërkon që SHBA të promovojë një qeveri të qëndrueshme të Kosovës për të trajtuar krizën e shëndetshme.
“Marrëdhënia Kosovë-Serbi është një problem afatgjatë që meriton vëmendje serioze, profesionale diplomatike, dhe jo një politikë të njëanshme gjysmë të pjekur, e cila luan në interesin serb dhe rus”, përfundon James W. Pardew.
