Një nga prurjet televizive më të fundit të Turqisë, një serial admirues për një sulltan të ashpër, po nxit debate të reja rreth përdorimit të “fuqisë së butë” nga Turqia në Ballkan.
Ndër shumë seri të tjera televizive turke, publiku në Kosovë së shpejti mund të shohë “Payitaht Abdulhamid” historinë e sulltanit osman, Abdulhamid II të shekullit të 19-të, prodhuar nga transmetuesi publik turk, TRT.
Në këtë serial të njohur televiziv, Sulltani i fundit që ushtroi kontroll të efektshëm mbi Perandorinë Osmane të thyer, portretizohet si një sundimtar i virtytshëm që doli nga rruga e tij për të ruajtur ligjin dhe rendin në të gjithë Perandorinë e zvogëluar.
Seriali gjithashtu sugjeron që fuqitë e mëdha evropiane grabitqare, agjentët evropianë brenda Perandorisë Osmane, sionistët dhe intelektualët liberalë ishin kryesisht përgjegjës për shpërbërjen e perandorisë.
Ndërkohë që serialet turke janë parë me padurim në të gjithë Ballkanin, ky projekt i veçantë ka shkaktuar një debat të ri në Ballkan dhe në Kosovë rreth përdorimit të revisionizmit historik dhe imazheve të idealizuara të periudhës së vonë perandorake për arsye politike bashkëkohore.
Pjesërisht kjo është për shkak se presidenti turk, Rexhep Tajip Erdogan është një mbështetës i madh i Abdulhamidit II, sipas ekspertëve, dhe duke përmendur deklaratat e Erdoganit, ai e merr Sulltanin si model.
Omer Faruk Topal, doktorant në departamentin e historisë në Universitetin Binghamton, thotë se Abdulhamid II është “një shembull i rrallë i sulltanit osman të një periudhe më të vonshme që ende tërheq vëmendjen”.
Topal tha për BIRN se shumë mendimtarë islamikë të epokës së Abdulhamid ishin përkrahës të parlamentarizmit dhe të konstitucionalizmit, megjithatë, dhe kështu kundërshtuan sundimin si i vetëm të Abdulhamidit.
“Megjithatë, islamikët e sotëm [që e mbështesin Erdoganin në Turqi] kanë rindërtuar personalitetin e Abdulhamidit”, thotë ai, duke shtuar se “ai është një figurë e nderuar për grupet pan-islamike, sepse ai e ringjalli statusin e Kalifatit dhe përdori përdorimin e tepërt të simbolizmit fetar, i cili është akoma tërheqës për shumë njerëz”.
Topal thotë se Abdulhamidi konsiderohej mbrojtës i botës myslimane kundër ndërhyrjes perëndimore dhe kështu u bë një personalitet “frymëzues” për politikanët aktualë si Erdogan.
“Sundimi i tij i gjatë, personaliteti këmbëngulës dhe karizmi fetar krijuan një kapital politik të qëndrueshëm që ka frymëzuar politikanët konservatorë në Turqi”, tha Topal.
Erdogan vetë i bëri thirrje së fundmi TRT-së që të përkthejë serinë televizive, të shtojë titrat sa më shumë që të jetë e mundur dhe pastaj ta eksportoj atë sa më shumë të jetë e mundur në vende të ndryshme.
“Ne duhet të eksportojmë këtë seri televizive te vendet e Gjirit, në vendet evropiane dhe në shumë rajone të ndryshme”, tha Erdogan në një fjalim të mbajtur në 100 vjetorin e vdekjes së Abdulhamid II, në Pallatin Yıldız në Stamboll, më 10 shkurt.
Pallati u zgjodh me kujdes për këtë rast, pasi u ndërtua si qendër politike e Perandorisë Osmane nën sulltanin e ndjerë. I parë si një simbol i sundimit të Abdulhamidit II, ajo u ruajt nga njësitë myslimane shqiptare, boshnjake dhe arabe në njohjen e politikave pan-islamike të Abdulhamidit.
Erdogan gjithashtu u bë udhëheqësi i parë i shtetit turk që filloi të përdorë Pallatin Yildiz për qëllime zyrtare. Ai priti disa udhëheqës, duke përfshirë presidentin rus, Vladimir Putin, kancelaren gjermane, Angela Merkel, anëtarin boshnjak të Presidencës Boshnjake, Bakir Izetbegoviq dhe shumë të tjerë në pallat.
Enver Robelli, redaktor në “Tages Anzeiger” me seli në Cyrih, tha për BIRN se si një “politikan populist me ambicie neo-osmane”, Erdogan ka provuar në këtë dhe mënyra të tjera për ta paraqitur Perandorinë Osmane si një forcë pozitive.
Robelli vuri në dukje se Erdogan përdor retorikën neo-osmane, duke thënë se Erdogan i referohet Bosnjës si një provincë osmane, për Kosovën thotë se është Turqi siç është Turqia Kosovë.
