Janë gati 400 milionë njerëz në 45 qytete në Kinë janë në izolim të plotë ose të pjesshëm si pjesë e politikës strikte të Kinës për zero Covid. Së bashku ato përfaqësojnë 40%, ose 7.2 trilion dollarë, të produktit të brendshëm bruto për ekonominë e dytë më të madhe në botë, sipas të dhënave nga Nomura Holdings.
Analistët po i bien këmbanave paralajmëruese, por thonë se investitorët nuk po vlerësojnë siç duhet se sa serioze mund të jenë pasojat ekonomike globale nga urdhrat e zgjatur të karantinës.
“Tregjet globale mund të nënvlerësojnë akoma ndikimin, sepse vëmendja po mbetet e përqendruar më shumë në konfliktin ruso-Ukrainë dhe rritjen e normave të Rezervës Federale të SHBA,” shkruan Lu Ting, kryefinanciaeri i Nomura-s për Kinën.
Më alarmuesja është bllokimi në një afat të pacaktuar i Shangait, një qytet me 25 milionë banorë dhe një nga qendrat kryesore të prodhimit dhe eksportit të Kinës.
Karantinat atje kanë çuar në mungesa ushqimore, pamundësi për të aksesuar kujdesin mjekësor dhe madje kanë raportuar edhe për vrasje të kafshëve shtëpiake. Ata gjithashtu kanë lënë portin më të madh në botë pa staf të pamjaftueshëm.
Porti i Shangait, i cili kooperon mbi 20% të trafikut kinez të mallrave në vitin 2021, ka ndaluar thuajse.
Furnizimet ushqimore të ngecura në kontejnerët e transportit pa akses në frigorifer po kalben.
Ngarkesa në hyrje është bllokuar në terminalet detare të Shangait thuajse prej tetë ditësh përpara se të transportohet diku tjetër.
Linjat ajrore të ngarkesave kanë anuluar të gjitha fluturimet brenda dhe jashtë qytetit dhe më shumë se 90% e kamionëve që mbështesin dërgesat e importit dhe eksportit janë aktualisht jashtë funksionit.
Shangai prodhon 6% të eksporteve të Kinës, sipas statistikave vjetore të qeverisë për vitin 2021, dhe mbylljet e fabrikave brenda dhe përreth qytetit po tronditin më tej zinxhirët e furnizimit.
Fabrikat furnizuese të Sony dhe Apple rreth Shangait kanë mbetur papunë.
Quanta, prodhuesi më i madh në botë i laptopëve me kontratë dhe prodhuesi i MacBook, ka ndalur plotësisht prodhimin.
Fabrika përbën rreth 20% të kapacitetit të prodhimit të laptopëve të Quanta dhe kompania më parë vlerësoi se do të dërgonte 72 milionë njësi këtë vit.
Tesla ka mbyllur fabrikën e saj Giga në Shanghai, e cila prodhonte rreth 2000 makina elektrike në ditë.
Të premten, Ministria e Industrisë dhe Teknologjisë së Informacionit të Kinës tha në një deklaratë se dërgoi një grup pune në Shangai për të punuar në një plan për të rifilluar prodhimin në 666 prodhues kryesorë në qytetin e mbyllur. Drejtuesit e Tesla shpresojnë se do të lejohen të rihapin dyert e tyre deri të hënën, duke i dhënë fund pauzës më të gjatë të fabrikës që nga hapja e saj në vitin 2019. Prodhuesi i automjeteve ka humbur mbi 50,000 njësi të prodhimit deri më tani, sipas materialeve të rishikuara nga Reuters.
“Ndikimi në Kinë është i madh dhe goditjet në efektet në ekonominë globale janë mjaft domethënëse,” tha Michael Hirson, kreu i praktikës së Eurasia Group për Kinën dhe Azinë Verilindore. “Unë mendoj se ne jemi në më shumë paqëndrueshmëri dhe përçarje ekonomike dhe sociale për të paktën gjashtë muajt e ardhshëm”
Ndërprerjet e zgjatura në prodhimin dhe transportin kinez mund të ndihmojnë në përshpejtimin e një nisme kyçe të administratës Biden që synon reduktimin e varësisë së SHBA nga produktet dhe zinxhirët e furnizimit kinez.
Por detyra vjen me pasoja serioze të menjëhershme ekonomike.
Në një raport të publikuar javën e kaluar, Organizata Botërore e Tregtisë paralajmëroi për një skenar të rastit më të keq që përfshin shkëputjen e ekonomive globale, i nxitur nga pushtimi i Rusisë në Ukrainë, mund të ulë GDP-në globale afatgjatë me 5%.
Kjo është thuajse e pamundur duke pasur parasysh lidhjet e thella financiare midis Kinës dhe SHBA-së. Investimet në aksionet dhe obligacionet e njëri-tjetrit arritën në 3.3 trilion dollarë në fund të vitit 2020, sipas të dhënave nga Rhodium Group.
“Këto janë ende ekonomi shumë të ndërthurura,” tha Hirson. “Ky integrim nuk është diçka që do të kthehet lehtësisht, sepse do të ishte tepër e kushtueshme për SHBA-në dhe për ekonominë globale.”
Megjithatë, udhëheqësit ekonomikë amerikanë besojnë se shkëputja tashmë po ndodh.
Bashkëthemeluesi i Oaktree, Hoëard Marks, shkroi në fund të marsit se “lavjerrësi (është) kthyer drejt burimeve lokale” dhe është larguar nga globalizimi.
Kryetari i Blackrock, Larry Fink, i bëri jehonë qëndrimit në një letër drejtuar aksionerëve të kompanisë.
“Pushtimi rus i Ukrainës,” shkroi ai, “i ka dhënë fund globalizimit që kemi përjetuar gjatë tre dekadave të fundit.
Në një fjalim në Këshillin Atlantik javën e kaluar, Sekretarja e Thesarit Janet Yellen tha se SHBA po vëzhgon nga afër lidhjet politike dhe ekonomike të Kinës me Rusinë. “Në vazhdim, do të jetë gjithnjë e më e vështirë të ndahen çështjet ekonomike nga konsideratat më të gjera të interesit kombëtar, duke përfshirë sigurinë kombëtare,” tha ajo.
Ndërsa ajo tha se shpreson se një “ndarje bipolare” midis Kinës dhe SHBA-së mund të shmanget, “qëndrimi i botës ndaj Kinës dhe gatishmëria e saj për të përqafuar integrimin e mëtejshëm ekonomik mund të ndikohet nga reagimi i Kinës ndaj thirrjes sonë për veprim të vendosur ndaj Rusisë”.
Ndërkohë, një e treta e Kinës është bllokuar në karantinë dhe ekonomia e saj po vuan.
Reagimi i fundit ndaj pandemisë së Kinës ka të ngjarë të kushtojë të paktën 46 miliardë dollarë në prodhim ekonomik të humbur në muaj, ose 3.1% të PBB-së, sipas një studimi nga Universiteti Kinez i Hong Kongut.
Analistët nuk besojnë më se objektivi i Kinës për vitin 2022 për rritje ekonomike prej 5.5%, synimi më pak ambicioz i vendit në tre dekada, është realist.
Banka Botërore rishikoi vlerësimet e saj për rritjen ekonomike kineze këtë javë në 5%, por vuri në dukje se nëse politikat e saj kufizuese vazhdojnë, kjo mund të bjerë në 4%.
Barra ekonomike po vjen në një moment politikisht të pasigurt. Këtë vjeshtë, presidenti kinez Xi Jinping do të kërkojë një mandat të tretë si udhëheqës i vendit, duke thyer traditën e maksimumit prej dy mandatesh.
Marrë nga CNN Business/ Përshtati në shqip Gazeta Shqiptare
