Shkëmbimi i territoreve mes Kosovës dhe Serbisë, kohëve të fundit bëri bujë edhe nëpër botë. Revista britanike “The Economist”, shkruan se nëse ndodh kjo, procesi nuk përfundon vetëm me kaq, transmeton Koha.net.
Në fillim të artikullit, tregohet se si dhjetë vjet më parë Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia. Shqiptarët të cilët përbëjnë shumicën e popullsisë, festuan tani edhe dhjetëvjetorin e pavarësisë së Kosovës.
Por, serbët e saj, shumica e të cilëve jetojnë në enklava, nuk kanë bërë një gjë të tillë.
“Serbia nuk e njeh Kosovën, e cila dikur ishte provinca e saj jugore dhe serbët e Kosovës ende e konsiderojnë veten shtetas të Serbisë. Situata është tipike për Ballkanin, ku kufijtë, sinqerisht, janë rrëmujë. Pra, ka serbë që jetojnë në Kosovë dhe në Bosnjë e Hercegovinë, ku kanë republikën e tyre (Republika Srpska), shqiptarët dhe boshnjakët myslimanë që jetojnë në Serbi dhe grekët që jetojnë në Shqipëri. Kohët e fundit autoritetet serbe propozuan një diskutim rreth një shkëmbimi të territorit me homologët e tyre shqiptarë të Kosovës. A është kjo ide e arsyeshme?”, thuhet në artikull.
The Economist krahason me shkëmbimin e vitit 1923, ku Greqia dhe Turqia ranë dakord të shkëmbejnë rreth 2 milionë njerëz. Ata ishin kryesisht qytetarë ortodoksë grekë folës të Turqisë që u dërguan në Greqi dhe myslimanët nga Greqia që u dërguan në Turqi.
Kjo, sipas tyre konsiderohet zhvendosje brutale, por, iniciuesit e saj, Greqia dhe Turqia nuk kanë luftuar mes veti që nga ajo kohë.
“I vetmi vend ku grekët dhe turqit kanë luftuar është Qipro, ku popullatat e tyre mbetën të përziera. Kjo ka frymëzuar nacionalistët në Ballkanin perëndimor. Mes viteve 1918 dhe 1950, shumë myslimanë u inkurajuan të largoheshin nga Jugosllavia për në Turqi. Por në kohën e rënies së Jugosllavisë në vitet 1990 ajo ende përmbante një përzierje të plotë të popujve”, thuhet tutje.
Deri në vitin 1995 rajonet historikisht të populluara nga serbët e Kroacisë mbetën të zbrazëta dhe qindra mijëra serbë, kroatë dhe boshnjakë në mënyrë të ngjashme ishin dëbuar nga shtëpitë e tyre në Bosnje. Por vendet që dolën nga implikimi nuk u rrethuan mirë nga serbët, shqiptarët, kroatët e kështu me radhë. Një numër i serbëve mund të kenë ikur nga Kosova pas luftës së saj, por rreth 120,000 mbeten atje.
“Autoritetet serbe duan të diskutojnë për dhënien e pjesës veriore të Kosovës Serbisë, kurse rajonet e banuara me shqiptarë të Serbisë t’i kalojnë Kosovës në këmbim. Përkrahësit e një “hartimi të tillë” thonë se shtetet multietnike kanë dështuar në Ballkan. Por ata injorojnë faktin se, sapo qeveritë të fillojnë këtë rrugë, procesi nuk ka fund të dukshëm dhe nuk i kushton vëmendje të drejtave të njeriut të të gjithë të përfshirëve”, thuhet ndër të tjera.
E nëse Kosova dhe Serbia fillojnë bisedime serioze rreth kësaj çështje, ndikimi në komunitetet e Ballkanit përveç atyre në pjesët e prekura të Kosovës dhe Serbisë mund të jetë i thellë.
“Krerët serbë boshnjakë do të mbajnë një referendum mbi të ardhmen e Republikës Serbe, Kroatët e Bosnjës do të ndiqnin këtë shembull dhe boshnjakët pastaj do të luftonin për të parandaluar ndarjen e vendit të tyre të përbashkët”, thuhet aty.
Përtej kufirit Serbia do të shtypte nacionalistët boshnjakë në Sanxhak, të cilët ëndërrojnë të përfshijnë atë rajon në një Bosnje të Madhe.
Ndërkohë, thuhet se shqiptarët në Maqedoninë perëndimore dhe Malin e Zi do të kërkonin të bashkoheshin me një Shqipëri të Madhe. Përkrahësit e kësaj ideje do të dëshironin gjithashtu të përfshijnë pjesë të Greqisë veriore, ndërsa nacionalistët grekë do të kërkonin një pjesë të Shqipërisë së Jugut.
Kjo marrëveshje, siç shkruan The Economist, nuk do t’i linte serbët e Kosovës të jetonin në Serbi, dhe ata ndoshta do të duhej të largoheshin nga shtëpitë e tyre ose do të dëboheshin.
“Por zyrtarët serbë mund të jenë më pak të brengosur për bashkatdhetarët e tyre sesa për ndërmarrjen e hapave drejt njohjes së Kosovës dhe duke e bërë më të lehtë hyrjen e tyre në Bashkimin Evropian. Ka një arsye që “Ballkanizimi” ka një emër të keq. Ashtu si në BE në përgjithësi, zvogëlimi i rëndësisë së kufijve kombëtarë do të dukej gjë më e mençur sesa rirregullimi i tyre dhe, sipas fjalëve të një zyrtari të lartë të BE-së, ajo do të ishte “hapja e portës së ferrit”, përfundon artikulli.
