Frikë dhe antifrikë, por po zien bota shkencore për koronavirusin. Të gjithë shtetet kyresore kanë mobilizuar institucionet e tyre kërkimore në fushën e shendetsisë për të gjetur ilaçin anticorona.
Ndërkohë 12 profesorë të njohur të shkencave mjekësore në mbarë botën kanë dhënë mendimin e tyre lidhur me pandeminë e koronavirusit të ri që ka goditur mbarë botën.
Ata vijnë nga fusha të ndryshme të shkencave mjekësore dhe japin argumentet respektive për situatën aktuale.
1. Prof.Dr. Sucharit Bhakdi është ekspert i mikrobiologjisë. Ai ka qenë profesor në Universitetin ‘Johannes Gutenberg’ në Mainz dhe drejtues i Institutit për Mikrobiologji Mjekësore dhe Higjienë dhe një nga shkencëtarët më të cituar në historinë gjermane.
Çfarë thotë ai:
‘Kemi frikë se 1 milion infeksione me koronavirusin e ri do të çojnë në 30 vdekje në ditë gjatë 100 ditëve të ardhshme. Por ne nuk e kuptojmë se 20, 30, 40 ose 100 pacientë pozitivë për koronaviruset normalë tashmë vdesin çdo ditë. Masat anti-COVID-19 të qeverisë janë groteske, absurde dhe shumë të rrezikshme. Jetëgjatësia e miliona njerëzve po shkurtohet. Ndikimi i tmerrshëm në ekonominë botërore kërcënon ekzistencën e njerëzve të panumërt. Pasojat në kujdesin mjekësor janë të thella. Tashmë shërbimet për pacientët në nevojë janë zvogëluar, operacionet janë anuluar, praktikat boshe, personeli spitalor po zvogëlohet. E gjithë kjo do të ndikojë thellësisht në tërë shoqërinë tonë. Të gjitha këto masa po çojnë drejt vetëshkatërrimit dhe vetëvrasjeve kolektive të bazuara në asgjë tjetër veç një hijeje.’
2. Dr. Wolfgang Wodarg është një mjek gjerman i specializuar në pulmonologji, politikan dhe ish-kryetar i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës. Në vitin 2009 ai bëri thirrje për një hetim mbi konfliktet e interesit që kishin lidhje me reagimin e BE-së ndaj pandemisë së Gripit të Derrit.
Çfarë thotë ai:
‘Politikanët janë duke u gjykuar nga shkencëtarët…shkencëtarët që duan të jenë të rëndësishëm për të marrë para për institucionet e tyre. Shkencëtarët që thjesht ndjekin rrjedhën kryesore dhe dëshirojnë pjesën e tyre. Dhe ajo që mungon tani është një mënyrë racionale për të parë gjërat.
Ne duhet të bëjmë pyetje si: Si e kuptove se ky virus ishte i rrezikshëm?, Si ishte më parë?, ‘A nuk kishim të njëjtën gjë vitin e kaluar?, A është edhe diçka e re?. Kjo mungon.’
3. Joel Kettner, profesor i Shkencave të Shëndetit në Komunitet dhe Kirurgjisë në Universitetin Manitoba, Kanada, ish-zyrtar Kryesor i Shëndetit Publik për provincën Manitoba dhe Drejtor Mjekësor i Qendrës Ndërkombëtare për Sëmundjet Infektive.
Çfarë thotë ai:
‘Unë kurrë nuk kam parë diçka të tillë, asgjëkund tjetër të afërt si kjo. Nuk po flas për pandeminë, sepse kam parë 30 prej tyre, një për çdo vit. Quhet grip. Dhe shumë sëmundje të tjera të rrugëve të frymëmarrjes, ne nuk dimë gjithmonë se cilat janë ato. Por kurrë nuk e kam parë këtë reagim dhe jam duke u përpjekur të kuptoj pse. Unë shqetësohem për mesazhin për publikun, për frikën e kontaktit me njerëzit, të qenurit në të njëjtën hapësirë me njerëzit, të shtrëngojmë duart, të kemi takime me njerëzit. Unë shqetësohem për shumë, shumë pasoja që lidhen me këtë. Në Hubei, në vendin e origjinës, numri aktual i rasteve të raportuara është 1 për 1000 persona dhe shkalla reale e vdekjeve të raportuara është 1 në 20,000. Kështu që mbase kjo do të ndihmonte për t’i parë gjërat në perspektivë.’
4. Dr. John Ioannidis, Profesor i Mjekësisë, i Kërkimit Shëndetësor dhe i Politikave dhe i Shkencave të të Dhënave Biomjekësore, në Shkollën e Mjekësisë në Universitetin Stanford dhe një Profesor i Statistikave në Stanford University School of Humanities and Science. Ai është drejtor i Qendrës së Hulumtimit të Parandalimit Stanford dhe bashkëdrejtor i Qendrës së Inovacionit Meta-Research në Stanford (METRICS).
Ai është gjithashtu kryeredaktori i Gazetës Evropiane të Hetimeve Klinike. Ai ishte kryetar në Departamentin e Higjienës dhe Epidemiologjisë, Universiteti i Janinës Shkolla e Mjekësisë si dhe profesor ndihmës në Shkollën e Mjekësisë Universitare Tufts.
Si mjek, shkencëtar dhe autor ai ka dhënë kontribute në mjekësinë e bazuar në prova, epidemiologjinë, shkencën e të dhënave dhe kërkimet klinike. Përveç kësaj, ai pionier fushën e meta-kërkimit. Ai ka treguar se shumë nga hulumtimet e publikuara nuk plotësojnë standarde të mira shkencore të provave.
Çfarë thotë ai:
‘Pacientët që janë testuar për SARS-CoV-2 janë në mënyrë disproporcionale ata me simptoma të rënda dhe pritshmëri të këqija. Meqenëse shumica e sistemeve shëndetësore kanë kapacitet të kufizuar të testimit, paragjykimi i përzgjedhjes madje mund të përkeqësohet në të ardhmen e afërt.
Një situatë kur u testua një popullatë e tërë, e mbyllur ishte anija e lundrimit Diamond Princess dhe pasagjerët e saj në karantinë. Shkalla e vdekshmërisë së rasteve ka qenë 1.0%, por kjo ishte një popullsi kryesisht e moshuar, në të cilën shkalla e vdekjes nga Covid-19 është shumë më e lartë.
A mund të jetë shkalla e fatalitetit të rastit Covid-19 kaq e ulët? Jo, thonë disa, duke treguar shkallën e lartë tek të moshuarit. Sidoqoftë, edhe disa të ashtuquajtur koronaviruse të tipit të butë ose që janë njohur me dekada mund të kenë shkallë fataliteti deri në 8% kur ata infektojnë njerëz të moshuar në azil pleqsh.
Nëse nuk do të kishim ditur për një virus të ri atje, dhe nuk do të kishim kontrolluar individë me teste PCR, numri i vdekjeve totale për shkak të ‘sëmundjes së ngjashme me gripin’ nuk do të duket e pazakontë këtë vit. Më së shumti, ne mund të kemi vërejtur rastësisht se gripi këtë sezon duket të jetë pak më i keq se mesatarja.’
5. Dr Yoram Lass është një mjek, politikan dhe ish-Drejtor i Përgjithshëm i Ministrisë së Shëndetësisë në Izrael. Ai gjithashtu punoi si Dekan i Asociuar i Shkollës Mjekësore të Universitetit Tel Aviv dhe gjatë viteve 1980 prezantoi punimin me bazë shkencore Tatzpit.
Çfarë thotë ai:
‘Italia është e njohur për sëmundshmërinë e saj të madhe në problemet e frymëmarrjes, më shumë se tre herë se çdo vend tjetër evropian. Në SHBA rreth 40,000 njerëz vdesin në një sezon të rregullt të gripit dhe deri më tani kanë vdekur persona të moshuar nga koronavirusi, një pjesë e tyre në një azil pleqsh në Kirkland, Uashington.
Në çdo vend, më shumë njerëz vdesin nga gripi i rregullt në krahasim me ata që vdesin nga koronavirusi.
Ka një shembull shumë të mirë që të gjithë e harrojmë: Gripi i Derrave në 2009. Ky ishte një virus që arriti në botë nga Meksika dhe deri më sot nuk ka asnjë vaksinim kundër tij. Por çfarë? Në atë kohë nuk kishte asnjë Facebook ose mbase kishte por ishte akoma në fillimin e tij. Koronavirusi, në të kundërt, është një virus me marrëdhëniet me publikun. Kushdo që mendon se qeveritë i japin fund viruseve është i gabuar.’
6. Dr. Pietro Vernazza është një mjek zviceran i specializuar për Sëmundjet infektive në Spitalin Kantonal St. Gallen dhe Profesor i Politikës Shëndetësore.
Çfarë thotë ai:
‘Ne kemi figura të besueshme nga Italia dhe një vepër të epidemiologëve, e cila është botuar në revistën e njohur shkencore ‘Science’ që shqyrtoi përhapjen në Kinë. Kjo e bën të qartë se rreth 85 përqind e të gjitha infeksioneve kanë ndodhur pa asnjë person që ta ketë ndjerë atë. 90 përqind e pacientëve të vdekur janë vërtetësisht mbi 70 vjeç, 50 përqind mbi 80 vjeç.
Në Itali, një në dhjetë njerëz të diagnostikuar vdesin, sipas gjetjeve të botimit të revistës, që është statistikisht një në çdo 1.000 njerëz të infektuar. Çdo rast individual është tragjik, por shpesh i ngjashëm me sezonin e gripit – prek njerëzit që janë në fund të jetës së tyre.
Nëse mbyllim shkollat, ne do t’i parandalojmë fëmijët të mos bëhen imunë shpejt. Ne duhet të integrojmë më mirë faktet shkencore në vendimet politike.’
7. Frank Ulrich Montgomery është radiolog gjerman, ish-President i Shoqatës Mjekësore Gjermane dhe Zëvendës Kryetar i Shoqatës Botërore të Mjekësisë.
Çfarë thotë ai:
‘Unë nuk jam një tifoz i bllokimit. Kushdo që imponon diçka të tillë duhet të thotë gjithashtu kur dhe si ta zgjedh përsëri. Meqenëse duhet të supozojmë se virusi do të jetë me ne për një kohë të gjatë, pyes veten se kur do të kthehemi në normalitet? Ju nuk mund t’i mbani shkollat dhe qendrat e kujdesit ditor të mbyllura deri në fund të vitit. Sepse do të duhet të paktën kaq gjatë derisa të kemi një vaksinë. Italia ka imponuar një bllokim dhe ka efektin e kundërt. Ata shpejt arritën kufijtë e tyre të kapacitetit të spitaleve, por nuk ngadalësuan virusin të përhapej pavarësisht bllokimit.’
8. Prof. Hendrik Streeck është studiues, epidemiolog dhe klinicist gjerman i HIV-it. Ai është profesor i virologjisë, dhe drejtor i Institutit të Virologjisë dhe Kërkimit HIV, në Universitetin e Bonit.
Çfarë thotë ai:
‘Patogjeni i ri nuk është aq i rrezikshëm, është edhe më pak i rrezikshëm se Sars-1. E veçanta është që Sars-CoV-2 replikohet në zonën e sipërme të fytit dhe për këtë arsye është shumë më infektiv sepse virusi hidhet nga fyti në fyt, si të thuash. Por kjo është gjithashtu një avantazh: Sepse Sars-1 përsëritet në mushkëri të thella, nuk është aq infektiv, por patjetër që futet në mushkëri, gjë që e bën atë më të rrezikshëm. Duhet të keni parasysh gjithashtu se vdekjet e Sars-CoV-2 në Gjermani ishin ekskluzivisht njerëz të moshuar. Në Heinsberg, për shembull, një njeri 78-vjeçar me sëmundje të mëparshme vdiq nga dështimi i zemrës, dhe kjo pa prekjen e mushkërive nga Sars-2. Meqenëse ishte infektuar, ai natyrisht paraqitet në statistikat Covid 19. Por pyetja është nëse ai nuk do të vdiste sidoqoftë, edhe pa Sars-2.’
9. Dr Yanis Roussel – Një ekip studiuesish nga Instituti Spitalor Universitar Infektiv, Marsejë, duke kryer një studim të rishikuar mbi vdekshmërinë e koronavirusit për qeverinë e Francës:
Çfarë thonë ata:
‘Problemi i SARS-CoV-2 është mbivlerësuar mbase, pasi 2.6 milionë njerëz vdesin nga infeksione të frymëmarrjes çdo vit në krahasim me më pak se 4000 vdekje për SARS-CoV-2 në kohën e shkrimit.
Ky studim krahasoi shkallën e vdekshmërisë së SARS-CoV-2 në vendet e OECD (1.3%) me shkallën e vdekshmërisë së koronavirusëve të zakonshëm të identifikuar në pacientët AP-HM (0.8%) nga 1 janari 2013 deri në 2 mars 2020. Testi Chi-katror ishte kryer, dhe vlera P ishte 0.11 (jo domethënëse).
Duhet të theksohet se studimet sistematike të koronavirusëve të tjerë (por jo ende për SARS-CoV-2) kanë zbuluar që përqindja e bartësve asimptomatikë është e barabartë me ose edhe më e lartë se përqindja e pacientëve simptomatikë. Të njëjtat të dhëna për SARS-CoV-2 së shpejti mund të jenë të disponueshme, gjë që do të zvogëlojë më tej rrezikun relativ që lidhet me këtë patologji specifike.’
10. Dr. David Katz është një mjek amerikan dhe drejtori themelues i Qendrës së Kërkimit Parandalues të Universitetit Yale, SHBA.
Çfarë thotë ai:
‘Jam thellësisht i shqetësuar që pasojat shëndetësore sociale, ekonomike dhe publike të kësaj shkrirjeje të jetës normale – shkollat dhe bizneset e mbyllura, tubimet e ndaluara – do të jenë afatgjata dhe katastrofike, ndoshta më të rënda se sa numri i drejtpërdrejtë i vetë virusit. Tregu i aksioneve do të rikthehet sërish, por shumë biznese nuk do ta bëjnë kurrë. Papunësia, varfëria dhe dëshpërimi që ka të ngjarë të rezultojnë do të jenë skorje të shëndetit publik të rendit të parë.’
11. Michael T. Osterholm është profesor i regjentëve dhe drejtor i Qendrës për Hulumtim dhe Politikë të Sëmundjeve Infektive në Universitetin e Minesotas, SHBA.
Çfarë thotë ai:
‘Konsideroni efektin e mbylljes së zyrave, shkollave, sistemeve të transportit, restoranteve, hoteleve, dyqaneve, teatrove, sallave të koncerteve, ngjarjeve sportive dhe ambienteve të tjera në një kohë të pacaktuar dhe duke lënë të gjithë punëtorët e tyre të papunë. Rezultati i mundshëm do të ishte jo vetëm një depresion, por një ndarje e plotë ekonomike, me punë të panumërta të humbura përgjithmonë, shumë kohë përpara se një vaksinë të jetë e gatshme ose imuniteti natyror të reagojë. Alternativa më e mirë ka të ngjarë që të lejojë që personat në rrezik të ulët për sëmundje serioze të vazhdojnë të punojnë, të mbajnë biznesin dhe prodhimtarinë, të funksionojnë dhe të drejtojnë shoqërinë, ndërsa në të njëjtën kohë këshillojnë individët me rrezik më të lartë që të mbrohen nga distanca fizike dhe duke rritur aftësinë tonë të kujdesit shëndetësor sa më agresivisht të jetë e mundur. Me këtë plan beteje, ne mund të ndërtonim gradualisht imunitetin pa shkatërruar strukturën financiare mbi të cilën bazohet jeta jonë.’
12. Dr Peter Goetzsche është Profesor i Dizajnit dhe Analizës së Kërkimeve Klinike në Universitetin e Kopenhagenit dhe themelues i Bashkëpunimit Mjekësor Cochrane. Ai ka shkruar disa libra mbi korrupsionin në fushën e mjekësisë dhe fuqinë e kompanive të mëdha farmaceutike.
Çfarë thotë ai:
‘Problemi ynë kryesor është se askush nuk do të futet në telashe për masat që janë shumë drakoniane. Ata do të shqetësohen vetëm nëse bëjnë shumë pak. Pra, politikanët tanë dhe ata që punojnë me shëndetin publik bëjnë shumë më tepër sesa duhet të bëjnë.
Asnjë masë e tillë drakoniane nuk u zbatua gjatë pandemisë së gripit 2009 dhe ato padyshim që nuk mund të zbatohen çdo dimër, i cili është gjatë gjithë vitit, pasi gjithmonë është diku dimër. Ne nuk mund ta mbyllim tërë botën përgjithmonë. Nëse rezulton se epidemia zhduket pas shumë kohësh, do të ketë një radhë të njerëzve që duan të marrin kredi për këtë. Dhe mund të jemi të mallkuar se masat drakoniane do të zbatohen përsëri herën tjetër. Por kujtoni përherë rrëfenjën për tigrat ‘Pse e fryn bririn?’. ‘Për t’i mbajtur larg tigrat’. ‘Por këtu nuk ka tigra.’ ‘Aty do shihni!’
