Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan i dërgoi një mesazh shumë të ashpër Greqisë në fjalimin e tij të mbajtur në provincën Samsun me rastin e Panairit të Teknologjisë dhe Industrisë Hapësinore (Teknofest), organizuar nga dhëndri i tij Selcuk Bayraktar, një zhvillues dhe prodhues dronesh.
Ashpërsia e këtyre mesazheve u prit me habi dhe shqetësim të madh si në Evropë ashtu edhe në Greqi. Në fjalën e tij, Erdogan deklaroi hapur se nuk do të hezitojë të vendosë sanksione ndaj Greqisë nëse ajo kalon kufijtë e saj.
Këto deklarata u trajtuan si një paralajmërim dhe kërcënim i hapur, pasi u prezantuan në formën e një fraze me konotacion historik – “Ndoshta do të vijmë papritur një natë”, të cilën ai e përdori në fjalën e tij.
Këto janë fjalët nga një këngë turke, e transmetuar shpesh në media para luftës për t’i dërguar një mesazh dhe një paralajmërim palës greke se Turqia nuk bënte shaka para operacionit ushtarak në Qipro në 1974.
Pala greke dhe romake pretenduan se këto fjalë ishin boshe dhe nuk e konsideronin mundësinë që Turqia të bënte një hap serioz. Në vitin 1974, kur Turqia vendosi të kryente një operacion në Qipro, kur muslimanët turq në Qipron e Veriut u shpëtuan nga persekutimi grek, kjo këngë u transmetua përsëri në radio.
Kjo është arsyeja pse kjo fjali ka vendin dhe rëndësinë e saj, veçanërisht në marrëdhëniet turko-greke, dhe konotacionet e saj mund të konsiderohen shumë të këqija kur bëhet fjalë për palën greke.
Erdogan përdori të njëjtën fjali si një paralajmërim kundër Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit dhe Partisë së Bashkimit Demokratik, të cilat së fundmi kërcënuan Turqinë në territorin sirian. Dhe ai bëri atë që tha.
Ushtarët turq hynë në territorin sirian papritmas tre herë brenda një nate dhe, jo vetëm që i kanë shkaktuar humbje të mëdha organizatës terroriste, por kanë krijuar zona të sigurta për sirianët ku nuk ka terrorizëm.
Prandaj, kur Turqia përdor këtë fjali, shohim se veprime të tilla thonë “mjaft se nuk është më shaka” dhe fuqia kërcënuese e citimit të kësaj fraze rritet në një kërcënim real.
Pikërisht për këtë mediat greke i pritën me panik dhe shqetësim të madh këto fjalë; filluan të akuzojnë Turqinë për agresion sikur të kishte ndodhur tashmë një sulm, duke u ankuar në Bashkimin Evropian dhe NATO.
Megjithatë, këto fjalë Erdogan nuk i tha papritur vetëm për të ndjekur një politikë ekspansioniste, por për shkak të gabimeve të përsëritura të Greqisë. Ngacmimi i avionëve luftarakë turq nga aviacioni grek dhe më pas nga sistemi S-300, çoi në ngritjen e nivelit të tensionit në marrëdhëniet turko-greke në një fazë të re.
Presidenti Erdogan, i cili paralajmëroi Athinën me fjalët: “Ndaloni të armatosni ishujt, nuk bëj shaka”, gjatë stërvitjeve ushtarake “Ephesus 2022” të mbajtura në Izmir në qershor, duke dërguar kështu një mesazh më të qartë dhe më të mprehtë.
Pyetja, natyrisht, lidhet me tentativat “armatosëse” greke, të cilat janë të papajtueshme me marrëveshjet për ishujt, sepse kushti ishte që ata ishuj që shtrihen pranë Turqisë dhe që i janë dhënë Greqisë, të jenë të paarmatosur.
Greqia gjithashtu luan një rol ndërmjetësues, në këmbim të njëfarë kompensimi në proces, ndoshta për shkak të problemeve ekonomike me të cilat përballet; prandaj Turqia po e vlerëson këtë çështje në këtë drejtim.
Si dy vendet që përdorin Greqinë si ndërmjetës, edhe SHBA-ja edhe Franca kanë arsyet e tyre për këto provokime. Para së gjithash, Franca nuk është e kënaqur me fuqinë e Turqisë në Libi dhe Afrikë dhe të dyja palët kanë përjetuar shumë probleme kohët e fundit, duke besuar se Turqia është shkaku.
Tensionet serioze që u përshkallëzuan në një konflikt në Libi javën e kaluar dhe morën jetën e më shumë se 30 personave ndodhën midis grupeve që punuan së bashku kundër forcave të Haftarit, ku Franca qëndron pas këtij aksioni.
Administrata e Macron nuk e ka fshehur kurrë zemërimin e saj për aktivitetet e Turqisë në Libi dhe forcimin e saj në të gjithë Afrikën. Prandaj, ndoshta një luftë turko-greke (një nga mënyrat më të shpejta për të frenuar simpatinë për Turqinë dhe Erdoganin që po përhapet në të gjithë kontinentin afrikan) do t’i shërbejë interesave të Francës në Afrikë dhe gjetkë në përgjithësi.
Macron gjithashtu deklaroi pak kohë më parë se komunikimi i vazhdueshëm i Turqisë me Rusinë (si i vetmi vend i NATO-s që nuk i ka ndërprerë marrëdhëniet me Rusinë) është në kundërshtim me interesat e Francës, ndaj dhe presidenti francez nuk e fshehu synimin e tij për të izoluar Turqinë nga bllokut perëndimor.
Gjithashtu, nuk është sekret se SHBA-të janë të shqetësuara seriozisht nga hapat e pavarur të Turqisë në politikën e jashtme. Amerika e interpreton këtë situatë si një “Turqi që ka dalë jashtë kontrollit të saj”, prandaj besohet se një luftë turko-greke, sipas tyre, është një mënyrë për të frenuar Turqinë.
Në atë kontekst, Erdogan u dha forcave të tij mesazhin kur tha se “Greqia nuk është bashkëbiseduesi ynë“, ndërsa mbajti një fjalim në përvjetorin e luftës së pavarësisë së Turqisë kundër Greqisë, e cila u zhvillua 103 vjet më parë.
Duke vepruar kështu, ai kërkoi jo vetëm Greqisë, por edhe fuqive që qëndronin pas Greqisë në atë kohë, të kuptonin mesazhin në ngjarjet e ndodhura 103 vjet më parë, por edhe sot.
Historia përsëritet përsëri. 103 vjet më parë Greqia u përplas me Turqinë, megjithëse nuk ishte një forcë për t’u marrë seriozisht në krahasim me Perandorinë Osmane dhe të njëjtën gjë bën edhe sot. Mësimi që ajo do të nxjerrë nuk do të jetë i ndryshëm nga ai që ka mësuar në histori.
Nga Yasin Aktay
