Bazazid Elmaz Doda është autori i dorëshkrimit Albanisches Bauerleben im oberen Rekatal bei Dibra (Makedonien), [Jeta e fshatarëve shqiptarë në Rekën e Epërme pranë Dibrës (Maqedoni)], të ruajtur në Bibliotekën Kombëtare të Austrisë. Dorëshkrimi u përfundua nga autori, atëbotë njëzetegjashtëvjeçar, në Vjenë, në prill të vitit 1914, por nuk u botua. Nga parafjala e autorit del se teksti ishte përkthyer në gjermanisht nga Nopça. Ngaqë teksti në gjermanisht ngjan shumë me shkrimet e tjera etnografike të Nopçës, mund të përfundohet se ky kishte ndikuar shumë në përpilimin e këtij studimi. Kjo bëhet edhe më e qartë në shumë plotësimet dhe shkrimet anësore të dorëshkrimit, ku njihet qartë kaligrafia e Nopçës. Dorëshkrimi origjinal në shqip, nëse një të tillë ka pasur, tani mund të merret si i zhdukur.
“Vendlindja ime, Reka e Epërme, në kohën e Turqisë, si pasojë e një politike shkurtpamëse dhe të prirur nga barbaria, është ndarë i tëri nga bota. Gjatë ndodhive të fundit ajo mbeti në sundimin serb, dhe brengos fakti që popullsia shqiptare e këtij rajoni, si pasojë e ndarjes nga bota, mund të zhbëhet tërësisht nga faqja e dheut. Më qëllim që ta luftoj këtë të keqe, t’u ndihmoj bashkëfshatarëve të mi që të ruajnë tërësinë e tyre dhe njëkohësisht që të lë një vepër për të qenë në Shqipëri, unë kam shkruar këtë studim mbi jetën e shqiptarëve në Rekën e Epërme. Ajo çka ka shkruar Spiridon Gopçeviq në librin e tij namkeq mbi Maqedoninë (Maqedonia dhe Serbia e Vjetër, 1889) rreth Rekës është tërësisht e pavërtetë dhe gënjeshtër tendencioze, gjë që është argumentuar nga unë dhe shtegtarë të tjerë”, thotë Doda në këtë libër.
* Këto paragrafe u shkëputen nga faqa e Robert Elsie./Alsat.mk
