Kosova në kryqëzimin e ndryshimeve globale: Rimendimi i aleancave dhe sfida të reja

Ndërsa ndryshimet globale marrin hov, Kosova po përballet me një moment kritik për të ardhmen e saj. Ku duhet të kërkojë mbështetje në këto kohëra të paqëndrueshme?

Ndërsa dallimet mes Shteteve të Bashkuara dhe Evropës rriten, Kosova, po ashtu, përballet me një moment përcaktues: Ku të kërkojë mbështetje? Me sfidat që e presin – nga dialogu me Serbinë deri tek anëtarësimi në organizatat ndërkombëtare – ekspertët i sugjerojnë t’i forcojë lidhjet me BE-në dhe me aleatë përtej Perëndimit.

Në katër javët e fundit, SHBA-ja i çoi mesazh Evropës që të mos llogarisë përgjithmonë në mbrojtjen prej saj, duke ngritur pyetje për qëndrueshmërinë e NATO-s. Ndërsa në Zyrën Ovale kishte përplasje diplomatike mes presidentit amerikan, Donald Trump, dhe atij ukrainas, Volodymyr Zelensky, SHBA gjithashtu vendosi të ndalojë ndihmën ushtarake për Kievin, duke intensivizuar pasigurinë e mëtejshme.

Në Kosovë, për gati katër javë, përcaktimi i politikës së brendshme është bërë i ngutshëm, pas rezultatit të zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit, ku procesi i numërimit vazhdoi deri më 5 mars. Çështja më e rëndësishme në këtë kontekst nuk është vonesa e numërimit, por pyetja thelbësore: Kush dhe kur do ta formojë qeverinë e re?

Ngjarjet globale, nga Ukraina deri në tensionet ndërkombëtare, po shpalosen me shpejtësi dhe udhëheqësit politikë në Kosovë duket se kanë hyrë në pazarllëk për ulëset parlamentare. Ata kanë theksuar se për proceset kritike para, nga dialogu me Serbinë deri tek anëtarësimi i Kosovës në organizatat ndërkombëtare, mbështetja nga SHBA-ja dhe BE-ja, mbetet thelbësore.

“Ne jemi pjesë e Evropës kontinentale, ndërsa në raport me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, partneriteti strategjik ka qenë gjithmonë shtyllë e orientimit tonë”, thotë për programin Expose Mimoza Kusari-Lila, shefe e Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, aktualisht në pushtet. Ajo gjithashtu shpreh se pavarësisht sfidave të reja me administratën e re amerikane, vlerat strategjike duhet të mbeten të pandryshuara.

Duke u kthyer në politikën e jashtme, Enver Hoxhaj nga Partia Demokratike e Kosovës thekson se për Kosovën, adresa e parë duhet të mbetet Shtetet e Bashkuara. Ai paralajmëron se rendi ndërkombëtar, që ka kontribuar në krijimin e Kosovës së pavarur, është duke u shuar, dhe se vendi duhet të pozicionohet strategjikisht në këtë rend të ri. Ai beson se Kosova nuk ka luksin të zgjedhë mes aleatëve të saj, sidomos në një skenar të tillë ndërlikues.

Ndërkohë, Lidhja Demokratike e Kosovës vlerëson se vendi duhet të veprojë me mençuri dhe të mos ndikohet nga ndryshimet në diplomacinë ndërkombëtare. Besian Mustafa nga kjo parti thekson se edhe nëse ka dallime në qasje mes SHBA-së dhe Evropës, Kosova duhet të angazhohet për ruajtjen e marrëdhënieve me të dyja palët.

Ndërsa ballafaqohet me situatën e vështirë, Kosova duhet të diversifikojë aleancat dhe partneritetet ndërkombëtare, me fokus të veçantë në rolin e Turqisë. Analistët e përshkruajnë Turqinë si një aleate të rëndësishme për sigurinë dhe stabilitetin e rajonit, duke sugjeruar një rritje të bashkëpunimit për të ndihmuar përfshirjen e Kosovës në strukturat ndërkombëtare.

Romana Vlahutin nga Fondi Gjerman Marshall sugjeron që Kosova duhet të forcojë marrëdhëniet me vendet evropiane dhe me vetë BE-në, pavarësisht nga masat ndëshkuese që janë vendosur ndaj saj. Ajo thekson se interesat e Kosovës dhe BE-së janë të njëjta në kontekstin e stabilitetit të Ballkanit Perëndimor, dhe kjo flet për nevojën e bashkëpunimit në nivele të larta.

Në këtë kuadër, Kelmendi nënvizon rëndësinë e diversifikimit të aleancave dhe bëri thirrje për një angazhim konstruktiv në dialogun me Serbinë. Ngjarjet e fundit tregojnë se përballë paqartësive dhe sfidave të reja, uniteti midis udhëheqësve politikë është i domosdoshëm, për të siguruar përfshirjen e të gjitha grupeve në menaxhimin e sfidave të pazakonta në politikën e jashtme.

Analistët pohojnë se ngjarjet globale dhe zhvillimet në rajon sugjerojnë se Kosova duhet të zhvillojë strategji pragmatike dhe fleksibile, për të menaxhuar pasigurinë dhe për të siguruar stabilitetin e tyre të ardhshëm. Rritja e ndërgjegjësimit për rëndësinë e partneriteteve ndërkombëtare, duke përfshirë ato me Turqinë dhe shtetet e tjera jo-bashkimit, është e domosdoshme për të arritur synimet diplomatike të vendit.

Me perspektivë të paqartë për anëtarësimin në BE për shkak të marrëdhënieve të tensionuara me Serbinë dhe problemet e brendshme politike, liderët e Kosovës duhet të mobilizojnë burime dhe ekspertizë për të përparuar në drejtimin e stabilitetit. Një tjetër faktor kyç do të jetë procesi i formimit të qeverisë së re, ku marrëveshjet politike dhe dialogu do të jenë thelbësore për të siguruar një qeverisje aktive dhe inovative përballë sfidave globale që Kosova po përballet në ditët e sotme.