Ylli Manjani tregon sherrin me Ramën në Dritare me Rudinën

Një rrëfim i gjatë për veten, nga OSBE te Fatos Nano, që kohë pas ndarjes, Manjani e quan “shkollë politike”. Nga ajo kohë Ylli Manjani ruan teserën e PS-së, Partisë nga iku, “se nuk e mori më në telefon Kiçua i Ramës”. Tani, pak kohë pas shkarkimit, të dy udhëheqësve, “që nuk qenë dakord me këtë standard ministri”, Manjani nuk e pranon se ka ikur nga LSI. Por as po rri në pritje të një telefonate nga “Kiçua” i Metës. Është kthyer në profesion, nga e para, aty ku e la, kur hyri në një rrugë që është e gjatë dhe me shumë dritëhije, kur s’ke ku kthehesh.

Më poshtë intervista e plotë e një ish Ministri që tregon dhe fsheh, me pasion dhe pa modesti, një fytyrë të panjohur të politikës, ku ai ishte dëshmitar./dritare.net

Ju keni nisur të punoni si avokat?

Unë avokat kam qenë që herët, që prej vitit 2004, kur u licencova në Dhomën Kombëtare të Avokatisë. Nuk kam hequr dorë nga të qenit avokat profesionist, pavarësisht detyrave publike apo angazhimit politik. I kam bërë të dyja, sigurisht të dyja aq sa i lejon statusi ligjor, sepse profili im i 17 viteve të fundit ka qenë sigurisht ligji, e drejta publike që përfshin Kushtetutën, E drejta Administrative, ligje dhe rregulla që normohen në administrata publike. Me këta jam marrë, pavarësisht se në funksione të ndryshme.

Ju tregojnë një avokat të zotin…

Jo, nuk jam avokat i zoti, ka shumë më të zotë se unë. Patjetër që ka sepse kanë vite që e ushtrojnë vetëm në mënyrë ekskluzive këtë punë.

Profesionalisht unë kam dëgjuar fjalë të mira për ju, sikundër personalisht gjithmonë ka qenë ideja që ju demonstroni një lloj arrogance. Perceptim i gabuar ky i njerëzve?

Nuk e kundërshtoj si perceptim, por qëllimi kurrë nuk ka qenë arroganca, asnjëherë. Ndoshta, në nervozitet e sipër, në përpjekje për të shpjeguar disa argumente që ne mjedise të caktuara provokojnë një farë reagimi, kjo duket si arrogancë. Mua më ka shoqëruar pasioni gjithmonë, pasionin e kam timin në argument. Jam njeri pasionant dhe ndoshta kjo jep pak më shumë një dozë arrogance hera herës

Mund të pranojmë që pasioni ju mori në qafë, duke ju shkarkuar nga ministër i drejtësisë?

Jo, nuk besoj që është pasioni ai që ka çuar në atë vendim e para dhe e dyta nuk është se më ka marrë në qafë. Më ka nderuar, sepse misioni dhe mandati im në krye të Ministrisë së Drejtësisë ishte një dhe vetëm një, të vendos standardin e sjelljes publike të një ministri. Pra, si duhet të sillet një ministër. Këtë mandat kisha, këtë mandat më dhanë dhe këtë mandat u përpoqa të bëj.

 Perceptimi ishte që ju u vendosët nga Meta që t’i ngrinit nervat Edi Ramës. Është një perceptim, banal le të themi, por është perceptim. Nuk ju ka ardhur në vesh juve?

Po patjetër që më ka ardhur në vesh. Ka shumë perceptime, por unë nuk ndoqa strategjinë që t’i përgjigjem perceptimeve. Ndoqa strategjinë që të kryej mandatin dhe detyrën për të cilin u ngarkova. Pra, të vendos standardin e sjelljes së një zyrtari të rëndësishëm siç është ministri dhe për mua ministri është një zyrtar shumë i rëndësishëm.

Jo vetëm në aspektin vendimmarrës dhe administrativ por për mua ministri është një autoritet publik dhe politik gjithashtu. Ministri nuk është një zyrtar që nënshtrohet . Ministri është një qendër debati gjithashtu, një zyrtar që propozon, kundërshton, por edhe pranon e debaton.

Një ministër i qeverisë Rama si është?

I të gjitha standardeve, si të doni ju merreni por unë mendoj që pavarësisht emrit të Kryeministrit, sjellje ime si Ministri i Drejtësisë, përveç vlerësimit personal që unë e kam bërë dhe i qëndroj mirënjohës zotit Meta dhe Lëvizjes Socialiste për Integrim sepse realisht më dhanë mundësinë të tregoj atë që unë di të bëj për këtë çështje. Sigurisht për një jurist në politikë, Ministri i Drejtësisë është një detyrë shumë e rëndësishme. Kjo ka qenë motoja ime, ky ka qenë e gjithë sjellja ime dhe merakun që kisha ishte të përpiqem të vendos një stekë në sjelljen publike të Ministrit të Drejtësisë në Republikën e Shqipërisë, pavarësisht emrit të Kryeministrit, Parlamentit apo njerëzve dhe institucioneve që e rrethojnë apo e detyrojnë të bashkëpunojë Ministrin e Drejtësisë.

Ditën e diel, kur flitej kaq shumë për dorëheqjen tuaj, ju lajmëruat që nuk do të kishte dorëheqje nga ju. Ndërkohë ju kishin lajmëruar për shkarkimin, çfarë ndodhi atë të diel?

Besoj se këto janë tema pa shumë interes.

Ju telefonoi z. Meta. Ai iu largoi, apo z. Rama?

Nuk ka qenë qëllimi im të bëhem ministër. Z. Meta më ka ofruar edhe para kësaj qeverie që të isha Ministër dhe ai ishte një projekt që nuk eci edhe për arsye që unë vetë nuk isha i bindur. Ia kam refuzuar edhe Fatos Nanos detyrën e Ministrit. Nano nuk më propozoi Ministër Drejtësie, por Ministër të Punëve Publike dhe më pas pasi unë refuzova ,doli z. Dervishi në atë kohë. Pra, unë jam nga ata që e kam refuzuar detyrën e Ministrit, sepse unë kam këtë bindje që nëse nuk ke një ide për të sjellë në sektorin që drejton, është më mirë të mos e bësh këtë gjë. Sigurisht, Ministër i Drejtësisë nuk mund ta refuzoja, pasi është diçka që çdo jurist do ta kishte në fokusin e tij apo të saj. Dhe kjo është një gjë shumë e rëndësishme që mua mu dha kjo mundësi, thashë për të vënë këtë standard. Kur vjen puna që duhet ta dorëzosh këtë, duhet të dorëzosh me të njëjtën mënyrë. Sepse në fund Ministri është një figurë politike, është pjesë e një grupimi politik. Ky grupim politik që të propozon, njëkohësisht mund edhe të të zëvendësojë, nuk është fundi i botës. Nga kjo pikëpamje, unë nuk po ju tregoj, po ishte Meta që ma bëri të ditur situatën e vështirë që kishte krijuar standardi si Ministër Drejtësie në raport me Kryeministrin. Më tregoi që mund të zëvendësohesha dhe unë thashë patjetër.  Ky ka qenë reagimi im fillestar. Ky është një pozicion që i takon LSI-së, LSI-ja gjykon më mirë sesa unë, ka më shumë informacione sesa unë. Ajo e di më mirë se ku i pikon çatia dhe sigurisht Ilir Metës dhe LSI-së në çdo çast unë do t’i jepja dorëheqjen, pa të voglin dyshim.

R. Xh: Ilir Metës, jo Edi Ramës?

Y. M: Sigurisht që jo Kryeministrit, sepse unë nuk kisha bërë ndonjë krim. Standardi i Kryeministrit për të larguar Ministrat, e ka thënë vet ai, është që duhet të jesh në një skandal, të kesh kryer ndonjë krim apo të kishe bërë ndonjë hata të madhe. Unë nuk kisha bërë asnjë nga këto, as nuk isha i paaftë mendërisht apo fizikisht që të kryeja detyrën. Nuk kisha asnjë nga arsyet që unë të jepja dorëheqjen dhe dhënia e dorëheqjes Kryeministrit, i cili në thelb atakonte qenien time në qeveri, ishte një ulje koke që unë nuk e pranova. Këtë i kam thënë edhe Ilir Metës që nëse Kryeministri ka vështirësi në faktin pse unë flas dhe ai e ka të vështirë të pranojë që një Ministër flet, mendon dhe propozon, duhet të dalë para opinionit publik e ta argumentojë këtë gjë. Të dal edhe unë para opinionit publik e të them edhe unë pikëpamjet e mia, sepse ne jemi në një skenë politike e duhet të themi se çfarë mendojmë. Nuk është hajt se po iki unë, pasi nuk jam dakord.

Unë e kuptoj kur shumë njerëz thonë “po mirë ,kur ti nuk ishte me këtë qeveri përse ndenje’. Sigurisht isha pjesë e një ekipi politik, isha Ministër dhe unë prapë nuk jam kundër kësaj qeverie në thelbin e saj.

R. Xh: Sepse po ju trajtojnë si opozitarin e munguar të çadrës…

Githë historia është se varet sesi e komentojnë komentuesit sjelljen time. Po të vini re me vëmendje të gjitha deklarimet e mia publike nuk atakojnë askënd, as ministra konkret, as Kryeministrin, askënd. Thjesht vendos një qëndrim parimor mbi një fenomen të caktuar. Për shembull, kam marr qëndrim që nuk komentoj mbi vendimin e Gjykatave, se po u fut edhe Ministri i Drejtësisë tek loja e komentimit që ky vendim është i drejtë apo i padrejtë, që ky vendim bën apo nuk bën, që ky Gjyqtar është apo jo kriminel, atëherë ka marr fund roli i Ministrit të Drejtësisë. Deri dje me ligj, Ministri i Drejtësisë kishte ekskluzivitetin e procedimit disiplinor. Kjo do të thotë që Ministri i Drejtësisë ishte e vetmi autoritet që çonte çdo gjyqtar në KLD për procedim disiplinor. Dhe nëse Ministri i Drejtësisë do të fliste publikisht për çdo vendim të Gjykatës, nuk do të kishte kuptim më procedimi.

Dua të sjell në vëmendje që asnjë nga deklarimet e mija nuk ka qenë personale për askënd. Natyrisht ka pasur kolegë të mijë që ndjeheshin të atakuar, por nuk ishte qëllimi im atakimi i qeverisë. As të bëja opozitën në qeveri. Qëllimi im ishte të vendosja një standard sjellje zyrtare, administrative, publike dhe politike i rolit të Ministrit. Me kalimin e viteve, roli i Ministrit është shuar, Ministri gati ka humbur si figurë. Duket si një njeri që ose do të marrë përgjegjësi për të bërë ca tendera dhe për tu përfolur nesër në shtyp, ose si një zëdhënës i zyrës së shtypit të Kryeministrit. Kjo nuk është normale, në një shoqëri demokratike, në një shoqëri ku qeveria duhet të ketë diversifikim mendimesh ,siç është një ekip menaxherësh, i cili ka një mendim e në fund fare gjykohet me argumente e me vendim. Por unë kur kam hyrë në qeveri e kisha të ndaluar të flisja.

Në çfarë kuptimi nuk flitej?

Kryeministri kishte dhënë urdhër që në qeveri nuk ka komente e nuk flitet. Vetëm lexohej titulli i vendimit, fjalë koti, dhe mirupafshim e miratohej, nuk kishte as votim e asgjë. Në këtë rast sigurisht që unë do reagoja. Në bazë të ligjit e jo në bazë të qejfit, Ministri i Drejtësisë do të reagojë. Dhe kam gjetur mirëkuptim me Kryeministrin në atë kohë.

Ju keni pasur marrëdhënie të mira me Ramën gjatë kohës që ishit Ministër?

Unë nuk kam pasur asgjë personale më Ramën e as Rama me mua. Kjo është një tezë tjetër që prej vitesh është futur e përflitet se Manjani e ka personale me Ramën dhe anasjelltas. Ne nuk kemi asgjë personale, as nuk kemi punuar ndonjëherë bashkë, nuk kemi ndarë tendera bashkë, as leje ndërtimi e as baballarët tanë nuk janë njohur ndonjëherë.

Keni qenë njeri i afërt me Ramën në një kohë tjetër politike.

Jo i afërt, por kemi bashkëpunuar në kohën kur ai ishte Kryetar i Bashkisë, për një projekt politik të përbashkët. Unë kam pasur shumë dëshirë edhe shpresë te Rama, sepse ai realisht simbolizonte një brez të ri politikanësh me shume pasion, vullnet, me shumë qytetari brenda, por me kalimin e kohës m’u qartësuan disa ide që Rama i mbarte, dukeshin si fëmijërore në fillim, por me kalimin e kohës u zhvilluan shumë, që janë të rrezikshme.

Të tipit?

Të tipit, lodhesh për të bërë një ligj dhe e zhvlerëson atë ligj me lehtësinë më të madhe, sikur nuk ekziston fare.

Ngaqë urren burokracinë?

E vërtetë, e urren burokracinë.

Është gjë e keqe kjo?

Sigurisht që është gjë e keqe për një njeri që flet për shtetformim. Burokracia është thelbi i shtetit, sepse burokracia është memoria, vendimi që sapo folëm pak më parë, në lidhje me draft vendimin për dëmshpërblim të Zharrëzës. Më thoni kush burokrat mund ta prodhojë atë, është bërë thjesht sa për të thënë që hajde të bëjmë një negociatë që t’i heqim qafe, këta banorët. Nuk është gjithçka politikë, burokracia ka rolin e vet, ligji ka rolin e vet.

 Meta është burokrat prandaj shkuat tek ai?

Para se të vijmë tek Meta, ne kemi historinë e 2009-ës. Gjatë atij viti në PS, një grup njerëzish ku ndër ta isha dhe unë, bashkë me Ben Blushin, Kastriot Islamin, Andis Harasanin, Marko Bellon. Në atë kohë them që ishte pa frikë një e treta e Kongresit e firmosur me firmë për të kërkuar largimin e Ramës, sepse Rama praktikisht kishte vënë bast që po humba zgjedhjet iki nga partia. Unë nuk kam qenë në fillim që Rama të ikte nga partia, por ai artikuloi vërtetë disa teori të rrezikshme, në kuptimin e jetës demokratike në parti dhe sigurisht që u bashkova me grupin që në atë kohë u krijua me emrin LMN (Lëvizja për Mendim Ndryshe). Kemi bërë kritika por dhe në atë kohë nuk ka qenë kurrë personale.

Po personale është se të duash të heqësh Ramën …

Unë jam përkrahës i idesë që çdo gjë në jetë është personale dhe pastaj e gjen edhe parimin se ku futet. Por realisht që nuk kishim asnjë interes për ta pasur personale, se çfarë do na ofronte Rama ne apo mua si person. Çfarë do më ofronte, punë në opozitë, nuk të ofronte. Pra ishte e gjitha parimore.

Mund t’ju ofronte punë në Bashki?

Unë nuk kam pranuar të shkoj në Bashki atëherë, mendoja se do isha më mirë avokat dhe ashtu kam punuar e jetuar në atë kohë. Më mire sesa të angazhohesha me një punë të rëndomë e administrative dhe që nuk më jepte lirinë për të menduar. Sepse puna në administratë, burokrati nuk të jep lirinë për të menduar dhe kjo është një gjë që të vë në vështirësi. Kjo ka ndodhur pak a shumë dhe me sfumimin e LMN-së, unë u bashkova me z. Meta. u bashkova me të për të vazhduar projektin e kontributin politik. Nuk u bashkova me një parti të djathtë, unë nuk shkova te PD. Sigurisht i lënë edhe jashtë forumeve të Partisë Socialiste dhe jam lënë me një telefon, jashtë. Thjesht morën në telefon Kiçon, njeriu që organizonte dhe i thanë mos e thërrisni  më në takime,  atë. Kjo ishte e gjithë historia.

Pate ndonjëherë kartë anëtarësimi?

Po sigurisht, i kam ruajtur edhe sot e kësaj dite, kam edhe të Fatos Nanos edhe të Musa Ulqinit, të Edi Ramës jo asnjëherë në fakt.

Ky ka qenë largimi nga PS, nuk e zgjodha unë ishte thjesht ‘mos e thërrisni më në forum’, unë nuk u thirra më dhe vazhdova punën time. Dhe vazhdova me LSI-në, e cila është një parti që vjen nga PS-ja, qëlloi që ishte në koalicion me PD-në. Unë nuk kam kërkuar që të hyja në punë, realisht nuk kam kërkuar punë, Meta insistoi që të merrja një detyrë dhe u bëra Zv. Ministër me qeverinë e shkuar. Kisha ca hezitime për çështje stature sepse pozicioni i Zv. Ministrit në atë qeveri dhe në këtë qeveri është realisht i pazgjidhur, është diçka thuajse kot, në kuptimin administrativ.

Po na dëgjojnë edhe gjithë ata Zv. Ministra dhe mbase është fyese t’i thuash jeni kot 

Po e dinë ata, e dinë vetë. Kështu që nuk po them ndonjë gjë të re, unë e kam bërë detyrën e Zv. Ministrit shumë më shumë se ata që janë sot, 2 vjet me atë qeveri dhe 2 vjet me këtë qeveri.

Në njëfarë mënyre ju i keni provuar të gjitha qeveritë, që nga z. Nano, z. Berisha, z. Rama. kë mund të veçoni tani që i shikoni gjërat nga larg?

Unë besoj që z.Nano ishte shkollë politike. Unë kam mësuar nga Fatos Nano, ai ishte njeriu që insistoi. Në atë kohë unë punoja në OSBE, kisha një rrogë të mirë e nuk kisha ndonjë detyrim që t’i bashkohesha shtetit. U njohëm nga OSBE-ja dhe Nano insistoi që unë të afrohesha pranë tij, ishte viti 2002 kur ai u emërua Kryeministër, pas historive të katarsisit, që kanë qenë një spektakël në vetvete dhe një shkollë politike ndonëse shumë veta e kritikojnë atë për mënyrën sesi u bë. Por, sidoqoftë një model transparence ajo ka qenë. Për herë të parë në politikën shqiptare, literalisht nuk pipëtinte ,njeri po ta kujtojmë ato kohë. Por një model transparence brenda forumeve të partisë e dha Fatos Nano. E dyta, ka shumë njerëz që thonë që Fatos Nano , për shkak të dembelizmit apo arsyeve të tjera, ishte një njeri tolerant. Por ai ishte një njeri që njihte shtetin, administratën. Vlerësonte në mënyrë të jashtëzakonshme letrën, firmën, procesin, kjo është e vërteta e Fatos Nanos.

Kur mendoj debatin që ka qenë me Fatos Nanon, të paktën unë dhe e krahasoj me debatet e sotme është kot fare.

Për çfarë debatohej atëherë e për çfarë debatohet sot?

Debatonim për çështje ose skemash politike ose skema për mënyrën sesi do të merrej një vendim i caktuar, gjithmonë me respekt. Sot këto gjëra nuk ekzistojnë, pra mënyra sesi merret një vendim, është krejtësisht jo e paligjshme sepse nuk lidhje fare me ligjin, nuk ka asnjë sens, e asnjë logjikë. E përsëris, në mbledhjet e qeverisë Rama, lexohej titulli dhe direkt miratohej, nuk merrej vesh kush e miratoi, si e miratoi, nuk merret vesh kush është pro e kush është kundër. Është një histori që nuk mund të jetë kështu dhe nuk është kështu. Lexoni ligjin e Këshillit të Ministrave dhe nuk është kështu. Në çdo forum që është kolegjial, patjetër që ka një vendim. Rama është i bindur që në një qeveri nuk votohet dhe unë mendoj që e ka të paligjshme. Në qeveri dhe në çdo forum kolegjial, patjetër që votohet. Është tjetër gjë që ekspozohet në publik ose jo vota, kjo është temë tjetër.

Në mbledhjet e qeverisë vota nuk ekspozohet sepse sipas Kushtetutës mbledhjet janë të mbyllura dhe askush nuk mund të dal ne media dhe të thotë që unë votova kundër ose nuk isha dakord. Nëse nuk ishe dakord dhe votove kundër atëherë largohesh, sepse është shkelje etike. Dhe kjo është etika, nuk është etika e Endri Fugës që thotë të mos flasësh pa leje. Ajo nuk është etikë, por diktaturë.

Jo pa leje, por ndoshta të mos thuash atë gjë që kësaj qeverie nuk i intereson. Për shembull, momenti që ju keni folur për ushtrinë që duhet futur për hashashin. Po të rikthehemi pas, mund të ketë një tërheqje nga ana juaj?

Jo, asnjëherë. Nëse një Kryeministër nuk pranon faktin dhe nuk tregon përgjegjshmëri sesi ta zgjidhësh këtë punë, kur do ta bësh ti këtë gjë, kur nuk do të jesh Kryeministër e do të jesh asgjë?!

Ju e diskutuat në një mbledhje të LSI-së atë vendim, ishte një qëndrim i LSI-së?

Nuk ishte vendim i askujt, ishte një qëndrim i përgjegjshëm i Ministrit të Drejtësisë, jo personal. Po të ishte personal, ka zgjedhje të tjera personale.

Epo ishte si bombë ajo. Ju hodhët një bombë.

Nuk hedh bombën Ministri i Drejtësisë, bomba kishte ndodhur në territor dhe kjo është një nga tezat e tjera të rrezikshme që ka Kryeministri, që fajin e ka ai që flet. Nuk sheh problemin që e kemi në territor por ti që e thua pse e thua. Çfarë domethënë kjo dhe kjo është një tezë tjetër për të cilën unë e